Hình Thành: 

• Tích tụ và phân hủy không hoàn toàn tàn dư thực vật ở điều kiện yếm khí liên tục

Quá trình hình thành: 

• Vùng trũng ngập nước ----------> Cho năng suất sinh học cao----------> Điều kiện rất thuận lợi------------>Lớp thổ nhưỡng luôn ở dạng yếm khí
•  Quá trình phân hủy xác thực vật: 

Không đạt đến giai đoạn---------> Dẫn đến tích lũy hữu cơ

•     Quá trình kiến tạo địa chất:
  • Nguồn thực vật ngưng tụ bồi lắng đọng phù sa đã được chôn vùi lâu năm – kể cả cây thân gỗ dẫn đến sự tích tụ các chất hữu cơ lâu năm – tạo thành than bùn.
• Phân loại than bùn:  
  • Than bùn nông
  • Than bùn sâu
  • Than bùn

1. Than bùn nông: xác bã thực vật ít dinh dưỡng như lau, sậy, lác,v.v…… 
2. Than bùn sâu:

•  Địa hình: Thung lũng, có đầm lầy nước động và nhiều chất dinh dưỡng, giúp cho các loại cây phát triển tốt như: lau, sậy, rong rêu…  xác bã các loại cây này tích tụ lâu năm, thậm chí có thể lên đến hàng ngàn năm than bùn sâu.

• Đặc điểm than bùn sâu: nhiều dinh dưỡng, ít chua

3.​Than bùn:

• Chuyển tiếp giữa hai loại than bùn nông & than bùn sâu è than bùn ít dinh dưỡng

Sản xuất than bùn:  qua sàn và nghiền phân loại cho ra sản phẩm than bùn đáp ứng tiêu chuẩn sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh.

Các thành phần trong mỏ than bùn:

• Axit Humic
• Axit Fulvic
• Chất hữu cơ tự nhiên
• PH

• Axit Humic: khả năng hấp thụ và trao đổi các cation kim loại.
  • Sau khi chiết xuất Axit Humic gần như mất hẳn khả năng trao đổi cation. Ngược lại Axit Humic sau khi được hòa tan ra dưới dạng muối Humat Natri kết tủa trở lại bằng dung dịch axit vẫn thể hiện tính trao đổi cation mạnh của nó.
  •     Axit Humic chiết xuất tách ra từ than bùn làm chất kích thích sinh trưởng

Qua các viện nghiên cứu ứng dụng, than bùn được đưa vào lĩnh vực công nghiệp:

• Ắc quy – chế tạo thành dung dịch khoan
• Vật liệu hấp thụ kim loại nặng để xử lý môi trường
• Làm giảm và tách các chất kim loại, đất hiếm và chất phóng xạ
• Khả năng của Axit Humic tách ra từ than bùn như kết tủa các ion thori và chì.

Hoạt hóa than bùn bằng Axit HCL và ứng dụng làm vật liệu hấp thụ Ion Zn2 trong dung dịch nước.

Không chỉ có ý nghĩa về mặt lý thuyết mà còn mở ra khả năng ứng dụng lớn đối với nguồn tài nguyên than bùn dồi dào hiện có.

• Axit Humic: hòa tan trong rượu, các phân tử hòa tan rất tốt
• Trong dung dịch loãng:
  • Hydroxit kiềm
  • Cacbonat kiềm
  • Khi hòa tan chúng sẽ chuyển từ nâu sang đen.
• Hàm lượng Axit Humic thay đổi và phụ thuộc vào các loại đất, thành phần hóa học, các chất hữu cơ, điều kiện mùn hóa và phương pháp tách của chúng ta, hàm lượng Axit Humic nguyên tố hóa học thay đổi trong phạm vi như sau:

C= 50  -  60%                                      H=2,8  -  6,6%

O= 31  -  40%                                      N=2  -  6%

• Ngoài 4 nguyên tố hóa học chủ yếu trên Axit Humic còn chứa nguyên tố tro và hàm lượng không nhiều những chất P, S, AL, FE, Si phụ thuộc vào mức độ tinh khiết của dung dịch Axit Humic ra khỏi đất.
  • Trọng lượng các nguyên tố thay đổi từ  1 -  10%
  • Trong phân tử cơ bản Axit Humic có chứa 2 nhóm quyết định: cacboxy và Hydroxyl
  • Axit Humuc có trọng lượng phân tử => 1.200 Thi

Axit Fulvic:  có hai thành phần: Axit Crenic và  Apoarenic

Màu nâu sáng trong dung dịch tùy thuộc vào nồng độ mà chúng sẽ có màu vàng rơm đến màu da cam.

Axit Fulvic hòa tan trong nước, dung dịch loãng của hydroxyl của kim loại kiềm – dung dịch Amoniac

Hàm lượng nguyên tố hóa học trong Axit Fulvic không cố định và thay đổi trong phạm vi như sau:

C = 40 – 52%                   H = 4 – 6%

O = 40 – 48%                  N = 2 – 6%

Note: Axit Humic & Axit Fulvic đều có khả năng trao đổi cation

• Nhìn chung cấu trúc phân tử của Axit Fulvic cũng có những nét  tương đồng với Axit Humic. Vì vậy có nhiều tài liệu khoa học được đưa ra là Axit Fulvic được hình  thành trong quá trình mùn hóa từ axit humuic vừa mới được tạo thành.

• Axit Fulvic tác dụng với cation amoni, kim loại kiềm và kiềm thô trong dung dịch đất hoặc trong trạng thái hấp thụ tạo thành muối.

• Fulvic amoni: hòa tan trong nước ở bất kỳ độ PH nào của dung dịch.