CÂU CHUYỆN SẢN PHẨM VỀ CÀ NGỌT KHE NGẬU
Bản Khe Ngậu, xã Xá Lượng, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An là một trong những địa phương có truyền thống và lợi thế về sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là cà ngọt. Bà con nông dân nơi đây đã có kinh nghiệm trong việc trồng và chăm sóc cây cà ngọt. Đây chính là một trong những điểm tạo nên thương hiệu cà ngọt Khe Ngậu tại xã Xá Lượng.
Truyện kể rằng, ngày xưa ở vùng đất Khe Ngậu có một loài chim quý bay đến uống nước tại Khe Ngậu và để lại hạt một loại cây ở ven khe suối, sau này cây mọc và cho ra quả. Nhân dân bản Khe Ngậu đã lấy loại quả đó về ăn, thấy ngon, giòn có thể ăn sống chấm chẻo, ruốc, hoặc nấu thành các món nhọc, xào, muối…và đặt tên cho loại quả đó là quả cà ngọt. Từ khi ăn loại quả cà ngọt này, nhân dân bản Khe Ngậu thấy khỏe mạnh, xinh đẹp, thông minh và cuộc sống ngày càng trở nên tươi đẹp. Ở thôn bản ngày càng có nhiều người ăn học và đỗ đạt thành tài. Từ đó nhân dân bản Khe Ngậu ngày càng yêu quý cây cà ngọt và phát triển diện tích trồng cà ngọt ngày càng tăng và được lan truyền sản phẩm đến nhiều nơi trong và ngoài tỉnh.
Tuy nhiên, trước đây, cà ngọt trồng chủ yếu là manh mún, nhỏ lẻ và tự cung, tự cấp với các hộ gia đình, điều này không còn phù hợp với thời đại 4.0. Với mong muốn giữ vững chất lượng, thương hiệu cà ngọt Khe Ngâu và đưa sản phẩm đến mọi miền của tổ quốc. Từ những điều kiện sẵn có của địa phương, kết hợp với việc tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm và kỹ thuật trồng chăm sóc. Năm 2020, có 58 hộ gia đình bản Khe Ngậu đã quyết tâm cùng nhau xây dựng thương hiệu cà ngọt Khe Ngậu từ giống cà ngọt được trồng lâu đời tại địa phương. Ngày 25/12/2020 Tổ hợp tác sản xuất và chế biến cà ngọt Khe Ngậu đã ra đời và được UBND xã Xá Lượng ban hành Quyết định số QĐ-UBND, ngày 31/12/2020 của UBND xã Xá Lượng về việc phê chuẩn thành lập Tổ hợp tác sản xuất và chế biến cà ngọt Khe Ngậu.
Đến nay Tổ hợp tác đã sản xuất cà ngọt theo tiêu chuẩn VietGap và đã được chứng nhận theo Quyết định số 3114/QĐ-GL, ngày 5/10/2021 của Công ty CP Chứng nhận GLOBALCERT về việc cấp giấy chứng nhận sản phẩm phù hợp với quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGap) VietGap-TT-12-02-40-0032. Sản phẩm cà ngọt không còn là sản phẩm trôi nổi trên thị trường mà là sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, nhãn mác, dần xây dựng một thương hiệu mạnh trong tâm trí người tiêu dùng.
Tổ hợp tác sản xuất và chế biến cà ngọt Khe Ngậu ra đời xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của các thành viên, nhằm tạo điều kiện để các thành viên hỗ trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, trao đổi kinh nghiệm, tiết kiệm chi phí, khắc phục khó khăn về vốn, lao động, khoa học kỹ thuật…Xét về mặt kinh tế, tổ hợp tác đã thúc đẩy sản xuất trên địa bàn phát triển, tận dụng được nguồn lực (đất đai, nguyên liệu, vốn, lao động…) tại địa phương, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xóa đói giảm nghèo và nâng cao đời sống của các thành viên, đồng thời tại tiền đề cho cung cách làm ăn mới để sản xuất hướng tới đáp ứng nhu cầu thị trường. Xét về mặt xã hội, THT sản xuất và chế biến cà ngọt Khe Ngậu là một mô hình tương trợ, tự giúp đỡ lẫn nhau để cùng vươn lên thoát khỏi đói nghèo và làm giàu cho mình cũng như cho xã hội, đề cao tinh thần tương thân, tương ái vì lợi ích cộng đồng./.